Ο σκοπός της Εγνατίας

Γιατί όμως οι φίλοι μας οι Ευρωπαίοι μας χρηματοδότησαν και επέμεναν τόσο για την κατασκευή αυτού του έργου; Τόσο πολύ ήθελαν να αναβιώσουν την αρχαία οδό, ή είχαν καμιά πρεμούρα για το αν ο κάτοικος της Θεσσαλονίκης φτάνει στα Ιωάννινα σε έξι ή σε τρεις ώρες; Ας μη γελιόμαστε, τίποτα απ’ αυτά δεν συμβαίνει. Αν είχαν ζόρι να εξυπηρετήσουν τις εσωτερικές μας μετακινήσεις θα φρόντιζαν να τελειώσουν πρώτα την ΠΑΘΕ, (Πάτρα, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Εύζωνοι) και μετά να επικεντρωθούν στην Εγνατία. Δεν είναι τυχαίο πως η ΠΑΘΕ ξεκίνησε δέκα χρόνια νωρίτερα και θα περάσουν αρκετά ακόμη μέχρι να ολοκληρωθεί. Χωρίς να θέλω να μειώσω τη σημασία του έργου της Εγνατίας οδού, θεωρώ πως η εθνική Αθηνών – Θεσσαλονίκης αποτελεί τον σημαντικότερο οδικό άξονα της χώρας, με δεύτερο τον Αθηνών - Πατρών. Τόσες ζωές έχουν χαθεί στο πέταλο, στα Τέμπη, στο τμήμα Κορίνθου – Πάτρας, αλλά δεν ευαισθητοποιήθηκαν, ώστε να επισπεύσουν την περάτωση του εθνικού αυτού δρόμου! Δυστυχώς, όπως θα δούμε στο μέλλον, εξυπηρετούμε διεθνείς σκοπούς, τους οποίους με το «χάπι» της χρησικτησίας του έργου και των όποιων εσωτερικών ωφελημάτων, προσπαθήσανε να μας τους περάσουνε στο «ντούκου». Επικοινωνιακά το σύστημα δουλεύει τέλεια, καθώς εμείς δεχόμαστε χωρίς αντίρρηση μόνον αυτά που προβάλλονται και όποιος τολμήσει να εκφράσει διαφορετική άποψη θεωρείται ισοπεδωτήρ των πάντων! Προσωπικά θεωρώ πως η Ελλάδα θα πρέπει να εκμεταλλευτεί το συγκεκριμένο γεγονός, καθώς και άλλα, για πολλά από τα οποία δεν θα ενημερωθούμε ως πολίτες της ποτέ και να προσπαθήσει να αποκομίσει στο έπακρο όσα περισσότερα οφέλη μπορεί. Τα πρώτα αποτελέσματα του σκοπού που εξυπηρετεί η οδός, φάνηκαν με την ένταξη της Βουλγαρίας στην ΕΕ, καθώς η διέλευση των προϊόντων της προς Ιταλία και δυτική Ευρώπη και αντιστρόφως έγινε άμεση. Επόμενη χώρα θεωρώ πως θα είναι η Τουρκία, η οποία αν δεν είχε τα γνωστά εσωτερικά προβλήματα και αν δεν έμενε προσκολλημένη σε φαντάσματα του παρελθόντος, θα είχε ήδη ενταχθεί στην ΕΕ, χωρίς να μπορούμε να της ανακόψουμε με κανένα επιχείρημα, (Κυπριακό, ανθρώπινα δικαιώματα), την πορεία. Σημειώστε πως η Εγνατία στο τμήμα από τους Κήπους του Έβρου ως την Κωνσταντινούπολη έχει επίσης τελειώσει, (μένουν μόνο λίγα σημεία διόρθωσης) και μάλιστα με χρηματοδότηση και της Ελλάδας!

Ένας έξυπνος δρόμος…

Η σύγχρονη Εγνατία δεν έχει στενά περάσματα, ανάμεσα στα βουνά που τα φυλάνε αρματολοί και ελέγχουν τους διερχόμενους. Αντ’ αυτών διαθέτει σήραγγες, γέφυρες και υπερσύγχρονους κόμβους, που συντελούν στην ταχεία και ασφαλή μετακίνηση των ταξιδιωτών. Είναι εφοδιασμένη με όλα τα τελευταία μέσα εποπτείας και διαχείρισης κυκλοφορίας, όπως κάμερες παρακολούθησης σε γέφυρες και σήραγγες, ζυγαριές που υπολογίζουν με ακρίβεια το βάρος των φορτηγών αυτοκινήτων καθώς διέρχονται, (προσέχετε υπέρβαροι γιατί σύντομα θα σας τσιμπάν και δεν θα ξέρετε από πού σας ήρθε), ραντάρ ταχύτητας στα τούνελ, για τα οποία μας διαβεβαιώνουν πως είναι για ιδία χρήση, αλλά ποιος τους πιστεύει, καθώς και φωτογραφικά για να μας έρχεται η κλήση με το ταχυδρομείο. Χαμογελάτε λοιπόν όσοι υπερβαίνετε τα 150 χιλιόμετρα την ώρα, γιατί όταν όλα αυτά τεθούν σε πλήρη λειτουργία δεν θα ξεφεύγει κανείς. Και αυτή τη φορά δεν θα είναι όπως σε άλλες περιπτώσεις, (βλ. πέταλο Μαλλιακού), που το σύστημα λειτούργησε για λίγο μόνο στην αρχή και μετά χαλάρωσε. Θα βρεθεί τρόπος να ανατεθεί η λήψη και ταχυδρόμηση των φωτογραφικών κλήσεων σε ιδιώτη, όπως έγινε και με τα διόδια πέρυσι, που τα ανέθεσε το ΥΠΕΧΩΔΕ σε νεοσύστατες εταιρείες, (Ιονία οδός, αυτοκινητόδρομος Αιγαίου κ.λπ.), με μόνο στόχο να γλιτώσει τη γενική κατακραυγή από το διπλασιασμό του αντιτίμου διέλευσης που το ίδιο εφάρμοσε και να ταΐσει ολίγους ημετέρους!

…με ελλιπή σχεδίαση

Δυστυχώς όμως για τον καημένο τον Τούρκο ή το Βούλγαρο, που θα θελήσει να διασχίσει την Εγνατία οδό από τους Κήπους μέχρι την Ηγουμενίτσα, θα πρέπει να φροντίσει να έχει μαζί του μερικά μπιντονάκια βενζίνη, γιατί όσο κι αν το θεωρεί αυτονόητο δεν θα βρει βενζινάδικο πουθενά! Αν παρ’ ελπίδα χρειαστεί καύσιμα θα πρέπει να κατέβει από την Εγνατία και να τα αναζητήσει στις πλησιέστερες πόλεις. Θα πρέπει εκτός των άλλων να αντέξει να βγάλει το δρομολόγιο χωρίς στάση, καθώς δεν υπάρχει πουθενά χώρος στάθμευσης. Το μοναδικό parking ήταν στο ρεύμα προς Θεσσαλονίκη, λίγο πριν τη ΒΙ.ΠΕ. Κομοτηνής, κι αυτό επειδή έμεινε από την κατασκευή του δρόμου, καθώς η ρύθμισή του δεν θύμιζε χώρο στάθμευσης, αλλά αλάνα. Τελευταία κατασκευάζονται όπως – όπως σε κάποια σημεία ευάεροι και ευήλιοι χώροι στάθμευσης, καθώς δεν υπάρχει οίκημα να μπει κάποιος μέσα να καθίσει να ξεκουραστεί, αλλά ούτε κι ένα δέντρο για σκιά. Το μόνο που υπάρχει είναι μια δύο χημικές τουαλέτες και καμιά περαστική καντίνα. Για ποιο λόγο λοιπόν να σταματήσω κάπου να ξεκουραστώ, αφού αν παρ’ ελπίδα βρέχει ή κάνει κρύο δεν θα μπορέσω να βγω από το αυτοκίνητό μου; Και το εύλογο ερώτημα είναι φυσικά, γιατί όλα αυτά δεν κατασκευάστηκαν από την αρχή, ώστε να ολοκληρωθούν μαζί με το έργο και να μην χρειάζεται εκ νέου επέμβαση; Μαθαίνω πως σε όλο το μήκος της Εγνατίας σχεδιάζονται δεκαέξι σταθμοί αυτοκινήτων, οι οποίοι σύντομα θα ξεκινήσουν να κατασκευάζονται. Στο μεταξύ ας βολευτούμε όπως - όπως. Εκείνο που δεν τους ξέφυγε πάντως ήταν η κατασκευή του σταθμού διοδίων στον Πολύμηλο της Κοζάνης, για να εμπεδώσουμε καλά πως η διέλευση δεν θα είναι τσάμπα! Το αντίθετο μάλιστα, θα κοστίζει αρκετά, καθώς συνολικά θα περνάμε από δεκατρείς σταθμούς διοδίων!

Συντεχνία VS Κακοτεχνία

Συνεχίζοντας τη μεσαιωνική παράδοση της συντεχνίας, οι τεχνίτες, (κατασκευαστικές εταιρείες), έκαναν ό,τι μπορούσαν για να προασπίσουν τα συμφέροντά τους, που δεν είναι άλλα από την αποκόμιση του υψηλότερου δυνατού κέρδους από ένα έργο. Έτσι έπραξαν και στην περίπτωση της Εγνατίας εργολάβοι και υπεργολάβοι, φυσικά σε συνεννόηση με παράγοντες του ελεγκτικού μηχανισμού του έργου, με αποτέλεσμα η σχεδίαση του δρόμου σε μερικά σημεία να μοιάζει πως έγινε από ανόητους! Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς: το ότι έκλεισε για μήνες η Εγνατία μεταξύ των κόμβων Σταυρού και Ασπροβάλτας επειδή τα νερά της βροχής διάβρωσαν κομμάτι του δρόμου, που μόλις μερικούς μήνες νωρίτερα παραδόθηκε στην κυκλοφορία, ή τα σλάλομ που κάνουν οι οδηγοί με ανύπαρκτες κλίσεις πολλές φορές σε μεγάλα τμήματά του; Είναι ίσως ο μοναδικός κλειστός αυτοκινητόδρομος της Ευρώπης που ο οδηγός καταλαβαίνει πότε περνάει από γέφυρα, καθώς και από τα σημεία που ενώνονται οι ασφαλτοστρώσεις της προηγούμενης με την επόμενη βάρδια. Για την ιστορία αναφέρω πως τα παρατήρησα σε μεγάλο μήκος προχθές και διαπίστωσα πως κάθε μέρα ασφάλτωναν δύο έως δυόμισι χιλιόμετρα δρόμο. Όποιος δε με πιστεύει δεν έχει παρά να το επαληθεύσει μόνος του στο κομμάτι από Θεσσαλονίκη προς Στρυμώνα κι αντίστροφα. Οι αναπηδήσεις πάντως στις γέφυρες είναι κάτι το πρωτόγνωρο, ειδικά για τους Ευρωπαίους οδηγούς. Αν κάποιος είναι χαλαρός εκείνη τη στιγμή στο τιμόνι κινδυνεύει πραγματικά! Και δεν μιλάμε για παλιά τμήματα της οδού, αλλά για αυτά που παραδόθηκαν τελευταία. Για παράδειγμα, στη γέφυρα του κόμβου της Βέροιας με την ΠΑΘΕ στο ρεύμα προς Θεσσαλονίκη κινδυνεύει να φύγει το όχημα από το δρόμο, καθώς η αναπήδηση είναι σε στροφή! Είναι κατασκευή για να παινευόμαστε αυτή; Τόσα χρόνια δεν μπόρεσε να βελτιωθεί ουσιαστικά το σημείο εκείνο, καθώς και πολλά ακόμη παρόμοια; Άλλη χαρακτηριστική περίπτωση είναι στον κόμβο Διαβατών Θεσσαλονίκης, στον οποίον αν και βελτίωσαν με νέα ασφαλτόστρωση το σημείο, όποιος κινείται κοντά στο όριο των 130 χιλιομέτρων την ώρα, περνώντας τη γέφυρα πέφτει ξαφνικά σε κενό αέρος! Μήπως το έκαναν εσκεμμένα, για να δοκιμάζουμε τα αμορτισέρ μας, ή είναι άλλη μια ατυχής περίπτωση; Αν ρίχναμε μια γενική ματιά θα διαπιστώναμε πως ποιοτικά, ο δρόμος γέρνει προς δυσμάς, καθώς στο κομμάτι από Θεσσαλονίκη μέχρι και τη γέφυρα του Νέστου, η κατασκευή μόνο σύγχρονο αυτοκινητόδρομο δεν θυμίζει. Πέρα από τις εμφανείς κακοτεχνίες εκείνο που είναι σημαντικό είναι η έλλειψη σωστών κλίσεων σε πολλές κι επικίνδυνες στροφές. Όσοι χρησιμοποιούν, όπως το γράφων, το τμήμα αυτό τα βιώνουν ιδίοις όμμασιν. Εκείνο που εμένα προσωπικά με στεναχωρεί είναι γιατί εφόσον κατασκευάζεται το ρημάδι το έργο και θα παραμείνει για 50 και πλέον χρόνια σε χρήση, δεν γίνεται σωστά, ώστε να χαίρεται κανείς να το χρησιμοποιεί; Ποια η θέση του κρατικού ελεγκτικού μηχανισμού που παραλαμβάνει και υπογράφει πως όλα έγιναν σύμφωνα με το σχεδιασμό;

Το οικολογικό αποτύπωμα

Όπως σε κάθε σύγχρονο έργο έτσι κι σ’ αυτό θα πρέπει ο σχεδιασμός, αλλά και η χρήση του να επεμβαίνουν, αλλά και να επιβαρύνουν στο ελάχιστο το φυσικό περιβάλλον απ’ το οποίο διέρχονται. Μια πολύ σωστή πρόβλεψη στη σχεδίαση της Εγνατίας οδού ήταν αυτή για το βιότοπο της αρκούδας στα Γρεβενά, η οποία προσάρμοσε την πορεία της οδού με σκοπό τη μη παρεμπόδιση στις μετακινήσεις των ζώων. Κάτι για το οποίο παινεύονταν χαρακτηριστικά ο κύριος Λαλιώτης, όντας Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ τον πρώτο καιρό της κατασκευής. Πάντως από τη στιγμή που δόθηκε ο δρόμος στην κυκλοφορία, έχουν γίνει αρκετά ατυχήματα με διερχόμενες αρκούδες και σε πολλές περιπτώσεις διακόπτεται η κυκλοφορία. Μέχρι σήμερα σύμφωνα με αναφορές έχουν σκοτωθεί πάνω από δέκα! Η λύση της τοποθέτησης ηλεκτροφόρων συρμάτων από τη φιλόζωη κατά τ’ άλλα εταιρεία «Εγνατία οδός ΑΕ» που διαχειρίζεται το δρόμο, δεν θα βοηθήσει ουσιαστικά στην εξάλειψη του προβλήματος. Τα ζώα θα συνεχίζουν να προσπαθούν να περνάν από τα μονοπάτια που περνούσαν εδώ και αιώνες και ο κίνδυνος ατυχημάτων θα παραμονεύει!

Ένα άλλο σημαντικό μέλημα των σχεδιαστών θα έπρεπε να ήταν η εύρεση της κατά το δυνατόν συντομότερης διαδρομής, ώστε η απόσταση από τους Κήπους του Έβρου, μέχρι την Ηγουμενίτσα να είναι όσο μικρότερη γίνεται, καθώς περισσότερα χιλιόμετρα σημαίνει μεγαλύτερη κατανάλωση καυσίμων, οπότε περισσότερα καυσαέρια. Επίσης θα έπρεπε να ληφθεί υπ’ όψιν η πρόβλεψη για την κατασκευή όσο το δυνατόν λιγότερων περιττών ανηφοροκατηφόρων, γιατί δεν έχει νόημα να ανεβαίνεις ένα μικρό ύψωμα αφού στη συνέχεια θα το κατέβεις. Ίσως αυτό να καθιστά απαραίτητη την απομάκρυνση κάποιων χωμάτων ή βράχων που ανεβάζουν κατά τι το κόστος κατασκευής, αλλά μακροπρόθεσμα τα οφέλη από τη χρήση θα είναι πολλαπλά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η παράκαμψη της Ασπροβάλτας από τον ομώνυμο κόμβο μέχρι τον Στρυμώνα και στη συνέχεια από τον κόμβο Ορφανού και για ένα μήκος πέντε περίπου χιλιομέτρων. Εκεί ανεβαίνεις, κατεβαίνεις και κάνεις σλάλομ συνεχώς, σε σημεία που πολύ εύκολα θα μπορούσε να κατασκευαστεί ευθεία. Ενδεχομένως να προόριζαν το τμήμα αυτό για ενσωμάτωση σε κάποια ειδική διαδρομή του ράλι Ακρόπολης, γιατί άλλο λόγο δεν μπορώ να σκεφτώ. Σκεφτείτε πόσα καύσιμα χρειάζεται να καταναλώσει ένα όχημα, (και δε μιλάω για ένα Ι.Χ. αλλά για ένα φορτηγό σαράντα τόνων, για να ξεπεράσει αυτά τα εμπόδια. φανταστείτε το Δερβένι εδώ στη Θεσσαλονίκη σε ώρα αιχμής: ο δρόμος στην κορυφή της ανηφόρας μοιάζει με τεράστια τσιμινιέρα από την κάπνα των φορτηγών, καθώς ανερχόμενα και από τις δύο κατευθύνσεις γκαζώνουν και ντουμανιάζει ο τόπος. Αν λοιπόν επέλεγαν οι σχεδιαστές τη λύση μιας σήραγγας, όπως έγινε σε πολλές παρόμοιες περιπτώσεις, θα έκαναν απόσβεση τα παραπάνω έξοδα κατασκευής από την οικονομία στα καύσιμα! Αλλά τι τους νοιάζει! Αυτά και άλλα πολλά παραδείγματα θα μπορούσε να βρει κάποιος ταξιδεύοντας σε όλο το μήκος της οδού. Συνοπτικά πρόκειται για ένα έργο, το οποίο σχεδιάστηκε όπως – όπως, κατασκευάστηκε έτσι κι έτσι και παραδόθηκε άρον - άρον. Σημασία έχει πάντως, πως έστω και με τις όποιες κακοτεχνίες που παρουσιάζει ολοκληρώθηκε και βρίσκεται στη διάθεση ημών και των εξ ανατολών και βορά γειτόνων μας.

Επίλογος

Ένα μεγάλο «γιατί» στην αδυναμία εξασφάλισης εκείνων των προϋποθέσεων κατασκευής, που θα χαρακτήριζαν την Εγνατία οδό, ως ένα σύγχρονο έργο θα βασανίζει κάθε Έλληνα ταξιδιώτη και ένα ειρωνικό χαμόγελο όλους τους δυτικοευρωπαίους οδηγούς που θα τύχει να την περπατήσουν. Εμείς βέβαια ως χώρα είμαστε σίγουροι πως κάναμε ένα έργο επιπέδου, με τις τελευταίες προδιαγραφές κατασκευής! Ο κάθε διερχόμενος φυσικά θα δημιουργήσει τη δική του άποψη, ανάλογα με το τι τον ενόχλησε περισσότερο.

Υστερόγραφο

Όσοι από εσάς αφήνετε σχόλιο μην ανησυχείτε για την καθυστέρηση εμφάνισής του. Κάποια στιγμή θα εμφανιστεί αυτούσιο, είτε αλλαγμένο! Εγώ πάντως δεν επεμβαίνω σε καμιά περίπτωση. Αν χρειαστεί μόνο θα διαγράψω υβριστικά σχόλια και θα το αναφέρω. Άρα ο φίλος σε προηγούμενη ανάρτηση που άφησε όπως είπε το e-mail του, το οποίο δεν βγήκε με το σχόλιο, να είναι σίγουρος πως κόπηκε στη λογοκρισία. Το πρώτο μέρος δημοσιεύτηκε την Πέμπτη 25 Ιουνίου. Μέχρι την Κυριακή το μεσημέρι ο δείκτης επισκεψιμότητας έδειχνε πως το είδαν γύρω στα 50 άτομα. Ξαφνικά μέσα σε πέντε λεπτά ο δείκτης ανέβηκε κατά δυόμισι χιλιάδες! Τυχαίο; Τα έντεκα σχόλιά σας ήρθαν όλα μαζεμένα τη Δευτέρα, τέσσερις μέρες αργότερα! Μην πτοείστε όμως. Αφήστε αυτούς να κάνουν τη δουλειά τους και συνεχίστε να ενημερώνεστε.